رابطه عقل و ایمان

«مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ قَالَ حَدَّثَنِی عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا مِنْهُمْ مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى الْعَطَّارُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ الْعَلَاءِ بْنِ رَزِینٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: لَمَّا خَلَقَ اللَّهُ الْعَقْلَ اسْتَنْطَقَهُ ثُمَّ قَالَ لَهُ أَقْبِلْ فَأَقْبَلَ ثُمَّ قَالَ لَهُ أَدْبِرْ فَأَدْبَرَ ثُمَّ قَالَ وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی مَا خَلَقْتُ خَلْقاً هُوَ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْکَ وَ لَا أَکْمَلْتُکَ إِلَّا فِیمَنْ أُحِبُّ أَمَا إِنِّی إِیَّاکَ آمُرُ وَ إِیَّاکَ أَنْهَى وَ إِیَّاکَ أُعَاقِبُ وَ إِیَّاکَ أُثِیبُ»(وسائل الشیعه،ج1،ص39)؛

در نظام اخلاقی اسلام،عقل از جمله مواردی است که دارای جایگاه محوری بوده و امروزه به غلط به توان تحلیلی موجود در انسان عقل اطلاق می گردد در حالی که این نوع اصطلاح کاملا متباین از اصطلاح موجود در آیات شریفه است و همانطور که از روایت فوق کاملا مشهود است عقل رابطه کاملا مستقیمی با ایمان انسان دارد و به میزان تکاملی ایمان در وجود انسان،عقل او نیز وارد سیر تکاملی می شود از همین روی در برخی روایات،عقل در روایت فوق به وجود مقدس نبی اکرم تعبیر شده است.با این همه در شناخت تکلیف،هرچند عقل نقش محوری دارد ولی به میزان سطح ادراکی و معرفتی موجود در بنده تکالیف ورای واجبات و محرمات از او انتظار می رود و به میزان رشد عقل،باب معرفتی وسیع تری در انسان گشوده خواهد شد که سبب پیدایش دید جامع تری به حقائق پیرامون انسان خواهد شد.